Een vlamboog ontstaat door het plotseling vrijkomen van energie, waarbij enorme hitte, licht, geluid, drukgolven en giftige stoffen worden geproduceerd. Deze vlamboog kan resulteren in (ernstig) persoonlijk letsel, maar ook in forse schade aan de installatie en productiestilstand.
Risico’s van Vlambogen:

- Extreme temperaturen van meer dan 19.000 graden Celcius

- rondvliegende (verhitte of gesmolten) scherven van de installatie

- een drukgolf met een oorverdovende knal

- een intens fel licht, in zowel het zichtbare als onzichtbare spectrum (infrarood)

NEN 3140, de belangrijkste Nederlandse norm op het gebied van elektrische veiligheid, is weliswaar geen wet in formele zin, maar de norm heeft wél juridische geldigheid. Bijvoorbeeld omdat er naar wordt verwezen in de Arbowet. Dat betekent dat schade aan de installatie in principe op de Installatieverantwoordelijke (IV) verhaald kan worden. Bij letselschade of overlijden kan de IV zelfs via zowel het strafrecht als het civiel recht worden vervolgd. Ook kan een verzekeraar besluiten om niet uit te keren, of premies te verhogen, omdat de IV bepaalde risico’s volgens de norm niet goed in kaart heeft gebracht of onvoldoende duidelijk heeft gemaakt.

Het vooraf berekenen hoe een vlamboog zich gedraagt biedt inzicht in de risico’s en hoe deze geminimaliseerd kunnen worden. Door inzicht in de vlamboogenergie op een specifieke werkplek kunnen de juiste persoonlijke beschermingsmiddelen worden bepaald en gebruikt.
In Europa gevestigde fabrieken/bedrijven moeten de EU-methodologie volgen omdat werknemers Europees gecertificeerde kleding moeten dragen. Off-shore of Amerikaanse bedrijven volgen de Amerikaanse norm, die ook al langer wordt gehanteerd. Volgens de Europese methodologie moeten er in elk geval vlamboogberekeningen en PBMs op het label staan. Er bestaat echter geen vaste richtlijn of norm die bepaalt wat er standaard op een vlambooglabel komt te staan. Een aantal gegevens moet ons inziens worden toegevoegd om ervoor te zorgen dat de werknemer zich bewust is van mogelijke risico’s en de veiligheidsmaatregelen opvolgt.

HyTEPS plaatste extra informatie op de etiketten. Dit kan worden aangepast aan wensen van de klant. Enkele basisgegevens zijn echter altijd aanwezig.
- Waarschuwingsbord met oranje achtergrond met vermelding van vlamboog- en schokgevaar.
- Aanduiding verdeelkast.
- Elektrische schok niveau [V]
- Elektrische boogstroom [kA]
- Elektrische vlamboogenergie [kJ]
- Werkafstand waarop berekening is gebaseerd [mm]
- PBM Verplicht gebruik teken en gecertificeerde Europese logo waaraan kleding moet voldoen (CE).
- Klasseniveau [1 of 2]
- HyTEPS en klantlogo
- Kleding te dragen in een gesloten/open kast
- Simulatiedatum en ISO-nummer.
- Waarschuwingsboodschap zoals op het VS-etiket

Energie die vrijkomt bij een vlamboog kan dodelijk zijn tot op een afstand van zes meter. Een vlamboog brengt forse risico’s met zich mee voor medewerkers:

- Externe brandwonden

- Interne brandwonden bij het inademen van geïoniseerde gassen
- Blindheid (tijdelijk of permanent)
- Lichamelijk letsel door de drukgolf
- (Permanente) gehoorbeschadiging
- Kopervergiftiging (de ingeademde kopergassen stollen in de longen waardoor er permanenten kopersubstantie in de longen achterblijft)

Vlamboogcalculaties bieden inzicht en helpen de veiligheid en continuïteit van de elektrische installatie waarborgen. Deze simulaties helpen de Installatieverantwoordelijke bij het beschermen van medewerkers en het reduceren van onnodige risico’s. Samen met duidelijkheid over naleving van normen en daarmee samenhangende aansprakelijkheid geeft dat rust en zekerheid voor alle betrokkenen. Het volledig voorkomen van een vlamboog is echter onmogelijk. Om die reden is het belangrijk om inzicht te hebben in de vlamboogenergie op een specifieke werkplek zodat de juiste persoonlijke beschermingsmiddelen kunnen worden bepaald en gebruikt.

De NEN 3140-norm schrijft periodieke veiligheidsinspecties voor, die veel leed kunnen voorkomen. Daarbij is het van belang dat de uitkomst goed wordt gedocumenteerd en omgezet in concrete aanbevelingen en acties. Er is echter geen wettelijke richtlijn of verplichting met betrekking tot de frequentie of inhoud van inspecties.
Na de eerste vlamboogcalculatie zou een nieuwe vlamboogcalculatie moeten worden uitgevoerd bij elke wijziging in de installatie die invloed uitoefent/gevolgen heeft op de uitkomst van de vlamboogberekening.

Vlambogen kunnen forse schade aan hoofd en gelaat aanrichten. Vaak wordt een helm met scherm, gehoorkap en nekbescherming gebruikt. Helmen moeten voldoen aan de norm EN50365 en isolerend bij werkzaamheden tot 1000 V. PBM’s die bescherming bieden tegen vlambogen moeten bestand zijn tegen gloeiend metaal tot meer dan 10.000°C.